Pierwszy Sobór Biskupów II Rzeczpospolitej24 stycznia 1922 r. odbyło się pierwsze posiedzenie Soboru Biskupów Cerkwii na ziemiach polskich po zakończeniu I wojny światowej. W Soborze uczestniczyli: abp warszawsko-chełmski Jerzy (Jaroszewski), bp krzemieniecki Dionizy (Waledyński), bp białostocko-grodzieński Włodzimierz (Tichonicki) i bp pińsko-nowogórdzki Pantelejmon (Rożnowski). Nie brał udziału abp litewsko-wileński Eleuteriusz (Bogojawleński) z powodu „niezależności” politycznej Litwy Środkowej oraz bp bialsko-podlaski Sergiusz (władze podważały jego kanoniczny wybór na katedrę w Białej Podlaskiej).
Celem Soboru Biskupów było rozpatrzenie tzw. rządowego projektu przepisów regulujących prawne położenie Cerkwi. W wyniku dyskusji władyków – bp Pantelejmon i bp Włodzimierz – stwierdzili, że nie podpiszą aktu prawnego wobec braku błogosławieństwa patriarchy moskiewskiego i całej Rosji Tichona, któremu kanonicznie podlegała Cerkiew na ziemiach polskich. Stało się to powodem represji skierowanych przez władze polskie przeciwko opozycyjnym hierarchom.
Na podst.:
M. Papierzyńska-Turek, Między tradycją a rzeczywistością. Państwo wobec prawosławia 1918 – 1939, Warszawa 1989, s.141 - 142.
Stefan Dmitruk
