Eufemiusz, arcybiskup nowogródzki (1458)

EUTYMIUSZ, arcybiskup nowogrodzki, cudotwórca (Swiatitiel Jewfimij, archijepiskop Nowgorodskij, czudotworec), 11/24 marca.

W życiu świeckim miał na imię Jan i był synem nowogrodzkiego duchownego. Rodzice, długo oczekujący potomstwa, jeszcze przed jego narodzeniem postanowili, że zostanie poświęcony Bogu.

Jan był wyjątkowo pobożnym i zdolnym dzieckiem. Szczególnie lubił zgłębiać Pismo Święte. Mając piętnaście lat wstąpił do położonego kilkanaście kilometrów od Nowogrodu Monasteru Wiażyckiego. Tam złożył śluby zakonne i otrzymał imię Eutymiusz. Ascetyczne życie młodego mnicha zwróciło uwagę arcybiskupa nowogrodzkiego Symeona, który wkrótce wziął go do siebie i powierzył zarząd majątkiem cerkiewnym. W 1421 r. po śmierci władyki Eutymiusz, pragnąc życia w milczeniu i samotności odszedł do Pustelni Chutynskiej. Wkrótce jednak, na prośbę mnichów Monasteru Lisickiego, został ihumenem wspólnoty.

W 1429 r. Eutymiusza wybrano arcybiskupem nowogrodzkim lecz chirotonia odbyła się dopiero pięć lat później. Na tym stanowisku szczególnie dużo znaczenie przywiązywał do budownictwa sakralnego, przepisywania ksiąg do nabożeństw oraz walki z grzechem. Był przy tym pasterzem miłościwym, mądrym i doświadczonym. Niejednokrotnie musiał stawać w obronie czystości wiary, m.in. wchodząc w spór z metropolitą moskiewskim Izydorem, który w 1437 r. przyjął Unię Florencką.

Arcybiskup Eutymiusz zmarł 11 marca 1458 r. i został pochowany w Monasterze Wiażyckim. Przy jego relikwiach miały miejsce cudowne uzdrowienia. W 1547 r. został kanonizowany przez Rosyjską Cerkiew Prawosławną. Jest uznawany za jednego z największych świętych Ziemi Nowogrodzkiej.

Na ikonach święty przedstawiany jest w biskupich szatach z białym kłobukiem (typu patriarszego) na głowie. Zwykle ma rozpostarte ręce, prawą błogosławi, w lewej trzyma Ewangelię.

oprac. Jarosław Charkiewicz