Jonasz (VIII BC)

JONASZ, prorok (Prorok Iona), 22 września/5 października.

Żył po śmierci proroka Elizeusza. Był piątym z kolei małym prorokiem. O jego życiu opowiada m.in. "Księga Jonasza".

Pewnego razu Bóg posłał go, aby głosił wiarę narodu izraelskiego oraz nawracał na drogę skruchy i prawdy mieszkańców asyryjskiej stolicy Niniwy. Obawiając się wypełniać polecenia Boga, Jonasz wsiadł na statek płynący w przeciwną stronę. Nagle na morzu zerwała się burza. Zgodnie z ówczesnym zwyczajem marynarze rzucili losy, aby dowiedzieć się co jest jej przyczyną. Los padł na Jonasza, który wyznał swój grzech i prosił, aby wrzucono go do morza. Tak też uczyniono. Proroka natychmiast połknął wieloryb, który po trzech dniach wyrzucił go na brzeg.

Gdy mężczyzna odzyskał przytomność, ujrzał Niniwę. Całymi dniami chodził po mieście, nawołując ludzi do modlitwy i postu oraz przestrzegając ich, że w przeciwnym razie miasto zostanie zburzone. Mieszkańcy uwierzyli słowom proroka. Nawrócili się, czyniąc pokutę. Bóg przebaczył im winy, a Niniwa została ocalona.

Trwający trzy dni pobyt Jonasza we wnętrzu wieloryba oraz jego cudowne uratowanie jest pierwowzorem trwającej trzy dni śmierci Chrystusa i Jego cudownego zmartwychwstania. Prorok zmarł w VIII w. przed Chrystusem.

W ikonografii przedstawiany jest głównie jako stary, brodaty mężczyzna z długimi włosami, zwojem w dłoni i sandałach. Niekiedy ukazuje się go jako szczupłego starca z krótką, siwą bródką i dużą łysiną czołową.

Historia proroka, szczególnie zaś scena wyrzucenia go na ląd, należy do najstarszych i najczęstszych tematów ikonografii wczesnochrześcijańskiej. Dlatego też za atrybut służy mu ryba.

Imię Jonasz wywodzi się z języka hebrajskiego i oznacza "gołąb".

opr. Jarosław Charkiewicz