Onufry Wielki (IV)

Zdjęcie przedstwiającego postać św. Onufry Wielki (IV)

ONUFRY WIELKI, mnich (Prepodobnyj Onufrij Wielikij), 12/25 czerwca, zm. IV w.

Był synem perskiego króla. Urodził się około 320 r. Jeszcze w dzieciństwie wstąpił do jednego z egipskich monasterów. Zamieszkiwało w nim wówczas prawie stu mnichów. Z ich ust Onufry poznał opowieści o wypełnionym postem i modlitwą, pustelniczym życiu św. Jana Chrzciciela. Zapragnął udać się na pustynię, by tam w samotności poświęcić życie Bogu. Uzyskawszy błogosławieństwo starców, udał się na Pustynię Tebaidzką w Egipcie.

Św. Onufry mieszkał w jaskini przez sześćdziesiąt lat, poszcząc i modląc się. O swym życiu i trudach opowiedział uczniowi Pafnucjuszowi. Nie widząc przez wiele lat śladu człowieka nocą cierpiał chłód, a za dnia upał, żywił się jedynie pustynną trawą. Tylko anioł Pański widząc znojne życie świętego przynosił mu nieco chleba i wody. Po trzydziestu latach, z woli Bożej, w pobliżu jaskini wyrosło drzewko daktylowe, a później pojawiło się źródełko czystej wody.

Dzień przed śmiercią Onufry zaprosił do pustelni swego ucznia Pafnucjusza. Po całonocnej modlitwie nad ranem powiedział mu, iż nastał czas jego odejścia z tego świata. Następnie pomodliwszy się spokojnie zasnął. Zgodnie z legendą w godzinę śmierci świętego przed jego pustelnię przybyły dwa lwy i łapami wykopały mu grób, w którym Pafnucjusz pochował swego nauczyciela. Miało to miejsce u schyłku IV w.

Kult św. Onufrego bardzo rozpowszechnił się na Wschodzie. Również w Rzymie swego czasu wzniesiono ku jego czci kościół. Obecnie mówi się, iż relikwie świętego spoczywają w Sutera na Sycylii.

Kult św. Onufrego Wielkiego jest powszechny. Jest dobrze znany również w Polsce, gdzie jest patronem prawosławnego monasteru w Jabłecznej nad Bugiem. Wierni modlą się do niego, by nie doświadczyć nieoczekiwanej śmierci.

W ikonografii święty przedstawiany jest w sposób niezwykle charakterystyczny i najlepiej oddający charakter jego życia. Jest starym mężczyzną z długimi, siwymi włosami oraz również siwą, wąską i rekordowo długą, bowiem sięgającą za kolana, brodą. Jedyne jego okrycie stanowi przepaska na biodrach wykonana z gałązek i liści. Ręce ma modlitewnie skrzyżowane na piersi.

Sztuka zachodnia obdarza go licznymi atrybutami, m.in.: aniołem z hostią, czaszką, grotą przy źródle, dwoma lwami kopiącymi grób, koroną, krukiem z chlebem w dziobie, krzyżem w dłoni, opasającym jego pas łańcuchem. Na Zachodzie uchodzi za patrona dorożkarzy, pielęgniarzy i tkaczy.

Imię Onufry pochodzi od greckiego słowa onophorbos, które składa się z wyrazów onos - "osioł" i pherbo - "paść". Oznacza więc "pasterz osłów".

opr. Jarosław Charkiewicz