Cyprian, metropolita Kijowa (1406)

Zdjęcie przedstwiającego postać św. Cyprian, metropolita Kijowa (1406)

CYPRIAN, metropolita moskiewski (Swiatitiel Kiprian, mitropolit Moskowskij i wsieja Rusi), 27 maja/9 czerwca (rocznica przeniesienia relikwii w 1472 r.) i 16/29 września (rocznica śmierci).

Urodził się około 1330 r. prawdopodobnie w bułgarskiej Trnawie. Pochodził z bardzo zasłużonego dla Cerkwi prawosławnej rodu Cemblaków.

W młodości otrzymał gruntowne wykształcenie. Złożył śluby zakonne i wzbogacał swoją wiedzę duchową w Konstantynopolu i na Świętej Górze Atos. Posiadał znakomite wykształcenie oraz wyjątkowe zdolności dyplomatyczne. W 1376 r. stanął na czele nowo utworzonej na terytorium Wielkiego Księstwa Litewskiego diecezji, a w 1381 r. został metropolitą moskiewskim i całej Rusi. Zmuszony przez księcia do wyjazdu do Konstantynopola, powrócił do stolicy w 1390 r. Rozległą terytorialnie Cerkwią dane mu było kierować aż do śmierci 16 września 1406 r.

Metropolita Cyprian należał do najlepiej wykształconych ludzi swojej epoki. Położył wielkie zasługi w rozwoju Cerkwi prawosławnej. Dbał o jednomyślność wśród hierarchii cerkiewnej, domagał się niezależności Cerkwi od posiadaczy ziemskich oraz wpływów polityki książęcej. Uporządkował nabożeństwa, dokonał reformy śpiewu i kalendarza cerkiewnego oraz wprowadził w życie regułę Jerozolimską zamiast Studyckiej. Na terenach północno-wschodniej Rusi pozostawił wiele nowych monasterów. Był m.in. autorem nowego przekładu na język staro-cerkiewno-słowiański księgi "Kormczej", przekładów kilku nabożeństw, żywota metropolity Piotra, zbierał ruskie latopisy i osobiście opisywał historię książąt ruskich. Przy tym wszystkim lubił ciche i spokojne życie. Był człowiekiem wyjątkowo uduchowionym i pobożnym.

Ciało metropolity Cypriana spoczęło w soborze Zaśnięcia Matki Bożej na moskiewskim Kremlu. W 1472 r. stwierdzono, iż nie uległo ono rozkładowi. Posłużyło to za podstawę kanonizacji. Z uwagi na sprawowane godności, święty niekiedy tytułowany jest metropolitą kijowskim i litewskim. Czczony jest przede wszystkim przez Rosyjską Cerkiew Prawosławną.

W ikonografii metropolita przedstawiany jest w bogatym biskupim stroju z mitrą na głowie. Ma siwą i długą brodę. Prawą ręką błogosławi, w lewej trzyma księgę. Jego postać występuje też na ikonach przeniesienia relikwii św. Focjusza, metropolity kijowskiego św. Jonasza, metropolity moskiewskiego oraz jego samego.

Imię Cyprian pochodzi od łacińskiego przydomka Cyprianus- "człowiek pochodzący z Cypru, Cypryjczyk".

opr. Jarosław Charkiewicz