Fokas, ogrodnik (ok. 320)

FOKAS OGRODNIK, męczennik (Muczenik Foka wiertogradar), 22 września/5 października.

Żył na przełomie III i IV w. w miejscowości Sinopa na południowym brzegu Morza Czarnego. W pobliżu domu miał ogród, który był głównym źródłem jego utrzymania. Wśród innych wyróżniał się wyjątkową gościnnością i miłością bliźniego. Często dawał schronienie ubogim i pielgrzymom, częstując ich płodami ze swego ogrodu. Fokas nie sprzedawał swych produktów, lecz kładł je obok drogi, aby mogli je brać biedni.

Ogrodnik doskonalił się też w cnotach chrześcijańskich. Po jakimś czasie doniesiono panującemu władcy, że nie tylko wierzy on w Chrystusa, ale też przekonuje do wiary innych ludzi. Dlatego też pewnego dnia około 320 r. zarządca miasta wysłał swych żołnierzy, aby zabili Fokasa. Gdy przybyli do jego domu z zapytaniem, gdzie mieszka ogrodnik, ten nie zdradził im swego imienia, lecz zaprosił do środka na noc obiecując, że następnego dnia wskaże im poszukiwanego. Żołnierzy uraczył sowitym poczęstunkiem, a gdy poszli spać, nocą w ogrodzie wykopał sobie grób. Nazajutrz wyjaśnił gościom, że jest tym, kogo szukają. Żołnierze z żalem wykonali rozkaz, ścinając go mieczem. Jego ciało złożono w przygotowanym grobie, nad którym w późniejszym okresie chrześcijanie wznieśli cerkiew.

W obecności relikwii św. Fokasa mnożyły się cuda uzdrowień. Zwyczajem stało się też, że żeglarze pływający po Morzu Czarnym i Adriatyckim śpiewali pieśni na cześć swego patrona. Święty uważany jest również za patrona sadowników.

W ikonografii święty zazwyczaj przedstawiany jest w ciemnej tunice w krzyżem w ręce. Niekiedy pod szyją ma zawiązany na wzór kokardy kawałek białego płótna.

oprac. Jarosław Charkiewicz