Zostań przyjacielem cerkiew.pl
GRZEGORZ OŚWIECICIEL WIELKIEJ ARMENII, biskup, męczennik (Swiaszczennomuczenik Grigorij jepiskop, proswietitiel Wielikoj Armienii), 30 września/13 października.
Urodził się około 257 r. (według innych kilkanaście lat wcześniej) w znamienitej, lecz niewierzącej rodzinie.
Jego ojciec - książę Armenii Anag, wraz z całą rodzina został zamordowany. Dzięki przytomności mamki, ocalał jedynie dwuletni Grzegorz. Kobieta w porę zdążyła uciec z chłopcem do Cezarei Kapadockiej. Tam poznał zasady wiary chrześcijańskiej i został ochrzczony. Ożenił się i miał dwóch synów - Aristagesa i Wertanesa. Wcześnie owdowiał. Po utracie żony zaczął tym gorliwiej służyć Bogu, żyjąc zgodnie z Jego przykazaniami.
Po wcieleniu do armii rzymskiej Tirydatesa III, jako potomek królewskiego rodu, Grzegorz otrzymał zaszczytne stanowisko. Jednak gdy król dowiedział się, że jest on chrześcijaninem i nie chce złożyć ofiary pogańskim bożkom, rozgniewał się i rozkazał poddać go srogim torturom. Wtrącono go na czternaście dni do jamy wypełnionej błotem, żmijami i skorpionami. Wszystko jednak wytrzymał i wkrótce uzdrowił króla Tirydatesa III, który został nawrócony na chrześcijaństwo. Po tym wydarzeniu Grzegorza wyświęcono na biskupa Cezarei. Resztę życia poświęcił głoszeniu Ewangelii i organizowaniu Cerkwi w Armenii. Wędrował od miasta do miasta, wszędzie wyświęcając kapłanów, wznosząc świątynie, otwierając monastery i szkoły.
Na krótko przed śmiercią zamieszkał w samotni, uprzednio mianując swego syna Aristagesa pierwszym biskupem Cerkwi Ormiańskiej. W 335 r. zasnął snem wiecznym. Z uwagi na zasługi dla kraju i Cerkwi został nazwany "Oświecicielem Armenii". W tym też kraju koncentruje się jego kult. Do dziś jego ramię, jako relikwia, znajduje się w posiadaniu patriarchy ormiańskiego.
W ikonografii święty przedstawiany jest w biskupich szatach. Ma jasnokasztanową, przyprószoną siwizną brodę. Zazwyczaj w lewej ręce trzyma Ewangelię, prawą błogosławi.
Imię Grzegorz wywodzi się z greki i oznacza "czuwający; czujny".
opr. Jarosław Charkiewicz