Maksym Wyznawca (662)

MAKSYM Wyznawca, mnich i asceta (Prepodobnyj Maksim Ispowiednik), 21 stycznia/3 lutego (rocznica śmierci) i 13/26 sierpnia (rocznica przeniesienia relikwii w 662 r.), zm. 662

Urodził się około 580 r. w Konstantynopolu w szlachetnej rodzinie. Po otrzymaniu wszechstronnego wykształcenia cesarz Herakliusz mianował go swym głównym sekretarzem. Jednak po pewnym czasie, widząc rozprzestrzeniającą się wokół herezję monoteletów, której wpływowi uległ również sam cesarz, Maksym zostawił dwór i wstąpił do monasteru w Chrysopolis. Później został jego przełożonym.

Gdy pojawiła się groźba najazdu perskiego, udał sie na Kretę, a następnie przez Cypr do Afryki. Był inspiratorem wielu synodów afrykańskich. Również po przybyciu do Rzymu zainicjował synod, na którym potępiono herezje monofizytyzmu i monoteletyzmu. Z tego powodu był kilkakrotnie prześladowany. Za obronę czystości wiary zsyłano go, a następnie ponownie wzywano do Konstantynopola. Jego przeciwnicy przechodzili od słownych gróźb do czynów, ale Maksym pozostawał wierny swym poglądom.

W 653 r. na rozkaz Konstansa I Maksym został aresztowany i wywieziony do Konstantynopola. Oskarżonego o zdradę stanu zesłano do Bizji w Tracji. Gdy nie pomagały żadne inne sposoby, aby zamknąć usta świętemu, pozbawiono go języka i odrąbano prawą rękę, by również za pomocą pióra nie mógł głosić prawdy. Po tym wszystkim wysłano go jako więźnia na Kaukaz, w okolice Batumi, gdzie w 662 r. zasnął w Panu. Przedtem dane mu było dokładne określenie chwili własnej śmierci.

Św. Maksym Wyznawca jest autorem wielu dzieł, w których najwięcej miejsca poświęca duchowemu życiu człowieka. Szczególnie widoczna jest w nich głębia i przenikliwość myślenia. Jedno z jego pism "Cztery wieki miłosierdzia", składające się z krótkich aforyzmów i refleksji, nazywano "jednym z najgłębszych i najpiękniejszych dzieł w całym piśmiennictwie chrześcijańskim". Do naszych czasów zachowało się również pochodzące spod jego pióra "Wyjaśnienie Świętej Liturgii". Uważany jest za największego uczonego i mistyka chrześcijańskiego VII w. W Cerkwi prawosławnej święty cieszy się powszechną czcią.

Na ikonach święty przedstawiany jest jako stary człowiek o surowym wyrazie twarzy. Ma długą, w niektórych wyobrażeniach sięgająca pasa, rozdwajającą się u końca, siwą brodę i łysinę czołową. Prawą dłonią błogosławi, bądź trzyma w niej krzyż. W lewej dzierży zwój z napisem: "Cześć oddaję, śpiewam i wielbię Ojca i Syna, i Świętego Ducha".

Imię Maksym pochodzi od łacińskiego przymiotnika maximus - "największy".

opr. Jarosław Charkiewicz