Zostań przyjacielem cerkiew.pl
MERKURY SMOLEŃSKI, męczennik (Muczenik Merkurij Smolenskij), 24 listopada/7 grudnia.
Urodził się na początku XIII w. Był "rodem Rzymianinem lecz bogobojnym, należącym do świętej wiary greckiej". Jeszcze w młodości przybył do Smoleńska i jako rycerz służył przy dworze tamtejszego księcia. Był człowiekiem silnym zarówno fizycznie jak i duchowo. Dobry i pobożny wiele czasu poświęcał na post i modlitwę.
Gdy w 1238 r. u bram miasta stanęły wojska Batu-chana, jego mieszkańcy zwrócili się z modlitwami o pomoc do Matki Bożej, przed Jej Smoleńską ikoną. Również Merkury prosił o ocalenie grodu, wyrażając pragnienie poświęcenie swego życia w obronie prawosławia. W tym czasie, nocą, pewien psalmista modlił się w cerkwi Bogarodzicy przed Smoleńską ikoną Matki Bożej. Raptem usłyszał od strony ikony głos, wzywający go do tego, aby udał się do Merkurego i sprowadził go do świątyni. Psalmista natychmiast wykonał polecenie, a gdy odnalazł żołnierza, ten stał już odziany w zbroję. Obaj udali się do cerkwi. Merkury padł na kolana przed ikoną i zaczął się gorąco modlić. Wtem usłyszał głos, który rozkazywał mu, aby bez obawy udał się w szeregi wrogich wojsk w okolice wsi Długi Most, odnalazł pewnego tatarskiego osiłka i pozbawił go życia.
Pomodliwszy się Merkury przeniknął w głąb tatarskiego oddziału i pokonał w starciu wskazanego rycerza. Wkrótce potem podczas ataku Tatarów zabił go jednak syn pokonanego osiłka. Miało to miejsce 24 listopada 1238 r. Nieprzyjaciel odstąpił jednak od zamiaru zdobycia miasta. Jego mieszkańcy z czcią pochowali ciało męczennika w cerkwi Bogarodzicy, z prawej strony królewskich wrót.
Już w 1509 r. mieszkańcy Smoleńska nadali Merkuremu tytuł swego niebiańskiego opiekuna. Święto ku jego czci ustanowiono w XVI w.
Prawosławna hagiografia zna jeszcze jednego świętego Merkurego Smoleńskiego, będącego biskupem (Prepodobnyj Mierkurij Pieczerskij, jepiskop Smolenskij, 7/20 sierpnia i 28 września/11 października, zm. 1239 r.).
W ikonografii święty przedstawiany jest w sposób dość charakterystyczny. Jest dobrze zbudowanym, wysokim mężczyzną w sile wieku, z krótką, kędziarzawą brodą. Ma na sobie przepasany żupan, na który narzucony jest jasnoczerwony płaszcz, a na głowie rycerską czapę. W prawej dłoni trzyma duży miecz, opierając się na nim, jak na kiju.
oprac. Jarosław Charkiewicz