Pitirym, biskup wielkopermski (1455)

PITIRIM, biskup wielkopermski, męczennik (Swiaszczennomuczenik Pitirim, jepiskop Wielikopermskij), 29 stycznia/11 lutego i 19 sierpnia/1 września. Był czwartym biskupem permskim. Zarówno pierwszy z nich św. Stefan, jak i poprzednik św. Pitirima - św. Gerasim oraz jego następca - św. Jonasz zostali kanonizowani przez Cerkiew prawosławną.

W 1447 r., gdy św. Pitirim był archimandrytą Monasteru Czudow w Moskwie, mianowano go biskupem wielkopermskim. Przybył wtedy do stolicy swej diecezji, w której wciąż wielkie wpływy mieli poganie. W początkowym okresie jego praca odbywała się w warunkach stosunkowo spokojnych. Biskup nieustannie odwiedzał swych wiernych zarówno w rozrzuconych po diecezji parafiach jak i w świątyniach, domach, głównie zaś spotykał się z nimi pod otwartym niebiem. Kazaniami obejmował zarówno wiernych jak i pogan.

Wkrótce jednak rozpoczęły się problemy, których źródłem było pogańskie wojownicze plemię Woguliczów. Jego wódz Asyk nie dotrzymał danego przed kilkoma laty słowa (został wówczas puszczony wolno z więzienia po złożeniu obietnicy, że nie będzie walczył z chrześcijanami). Gdy w 1455 r. Pitirim dokonywał kolejnego objazdu swej diecezji i w okolicach miasta Ust-Wymi odprawiał molebien, został podstępnie zabity. Jedna z wersji mówi, iż uśmiercił go sam wódz Asyk, inna, że uczynił to członek jego świty. Podobno uduszono go własnym omoforionem.

W ikonografii święty przedstawiany jest jako stary mężczyzna z siwiejącą brodą, ubrany zazwyczaj w szeroką biskupią mantiję i czarny kłobuk. W dłoni trzyma zwój. Spotykane są też jego wyobrażenia w liturgicznych szatach biskupich z krzyżem w dłoni.

oprac. Jarosław Charkiewicz