Sawa z Nowogrodu (1461)

SAWA WISZERSKI, mnich (Prepodobnyj Sawwa Wiszerskij, Nowgorodskij), 1/14 października.

Urodził się w połowie XIV w., w Księstwie Twerskim w mieście Kaszyn. Był drugim z ośmiorga dzieci bojara Iwana Borozdy. Od najmłodszych lat żył jak mnich. Zmagał się ze swymi słabościami, modlił się, pościł, gorliwie chodził do cerkwi. Kierowany miłością do Boga wstąpił do monasteru, gdzie wkrótce wybrano go ihumenem.

Wieści o pokorze, wstrzemięźliwości i innych cnotach świętego zaczęły ciążyć mu tak bardzo, iż około 1411 r. zdecydował się opuścić monaster i wyjechać na Świętą Górę Atos. Gdy powrócił jaszcze bardziej udoskonalony duchowo, nie zdradzając nikomu kim jest, osiadł na Ziemi Nowogrodzkiej, nad rzeką Wiszerą. Zatknął tam krzyż i w ubogim szałasie wiódł żywot pustelnika.

Kiedy Sawa został odkryty przez przypadkowego wędrowca, w chwili gdy trwał zastygły w modlitwie z rojem komarów pokrywającym jego ciało, przeniósł się w odosobnione miejsce położone nad rzeką Sośnica. Jednak i tam odnaleziono go. Mnich pogodził się z tym i z błogosławieństwa biskupa nowogrodzkiego Jana na poprzednim miejscu zaczął budować pustelnię. Wzniósł cele i cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego, dając przykład niesłychanej pracowitości i pobożności. Gdy monaster rozrósł się, Sawa zbudował sobie słup, na którym przez cały tydzień trwał w poście i modlitwie, schodząc tylko na niedzielną liturgię i posiłek z braćmi.

Św. Sawa zmarł 1 października 1460 r. Pochowano go między cerkwią i słupem. W 1523 r. relikwie świętego przeniesiono do nowej cerkwi Opieki Matki Bożej, a w 1549 r. ustanowiono cerkiewne święto ku jego czci. Kult świętego ma charakter lokalny.

Na ikonach Sawa przedstawiany jest jako stary mężczyzna z siwą brodą i niewielką łysiną. Ubrany jest w mniszy habit. Prawą ręką błogosławi, w lewej trzyma zwój lub żezł przełożonego monasteru. Na niektórych ikonach ukazywany jest w popiersiu, podobnie jak inny mnisi, którzy wybrali trud życia na słupie skalnym.

Imię Sawa (Saba, Sabbas) pochodzi z języka aramejskiego od słowa saba - "starzec, dziadek".

opr. Jarosław Charkiewicz