Szymon Zelota (I)

Zdjęcie przedstwiającego postać św. Szymon Zelota (I)

SZYMON ZELOTES, apostoł (Apostoł Simon Ziłot), 10/23 maja i 30 czerwca/13 lipca (Sobór dwunastu apostołów).

Należał do grona dwunastu apostołów. Ewangelia dostarcza nam bardzo mało danych na jego temat. W katalogu apostołów zawsze wymieniany jest obok patrz św. apostoła Jakuba i patrz św. apostoła Judy, krewnych Jezusa Chrystusa. Prawdopodobnym jest więc, iż był ich bratem lub kuzynem.

Apostoł Szymon pochodził prawdopodobnie z Kany Galilejskiej. Przypuszcza się, iż był tym panem młodym, na którego weselu Chrystus uczynił pierwszy cud zamieniając wodę w wino (J 2). patrz Apostoł Marek nazywa go Kananejczykiem (Kananaios), zaś patrz apostoł Łukasz Zelotesem. Oba te słowa w istocie oznaczają to samo - "gorliwy", "zelota". Przed swoim nawróceniem apostoł Szymon należał zapewne do stronnictwa zelotów - grupy najgorliwszych faryzeuszów, którzy wzięli sobie za cel, w latach moralnego rozprężenia pod naporem kultury greckiej i rzymskiej, powrót do czystości religii mojżeszowej.

Tradycja mówi, iż apostoł Szymon głosił Ewangelię wraz z apostołem Judą nad Morzem Czarnym, w Egipcie i Persji. Swe życie z pewnością zakończył męczeńską śmiercią, prawdopodobnie razem z Judą. Jako przypuszczalne miejsce ich śmierci podaje się Edessę, Persję oraz Kaukaz. Niektóre źródła mówią o ukrzyżowaniu apostoła, inne o przecięciu go drewnianą piłą.

Według świadectwa mnicha Epifaniusza w IX w. ciało świętego spoczywało w Nicopolis w Bułgarii. Obecnie znajduje się w bazylice św. Piotra w Watykanie. Apostoł jest adresatem modlitw o szczęście i pomyślność małżeńską.

Na ikonach apostoł przedstawiany jest jako starszy mężczyzna z krótkimi, siwiejącymi włosami (rzadziej z bardzo zaawansowaną łysiną) i krótką brodą, ubrany w typowe dla apostołów szaty: paliusz, tunikę i sandały. Prawą dłoń ma złożoną w geście błogosławieństwa, w lewej najczęściej trzyma zwinięty zwój. Najczęściej występuje w gronie innych apostołów na ikonach przedstawiających epizody z życia Chrystusa: Wjazdu Pańskiego do Jerozolimy, Ostatniej Wieczerzy, Zmartwychwstania Pańskiego, Wniebowstąpienia Pańskiego i in. Spośród innych najbardziej znanych ikon spotykamy go też na przedstawieniach Zesłania Świętego Ducha na Apostołów oraz Zaśnięcia Matki Bożej. Zazwyczaj ukazywany jest z patrz apostołem Judą.

Sztuka zachodnia przedstawia go odmiennie: ma dłuższe, ciemne włosy i kędzierzawą brodę, a paliusz zastępuje peleryna z kapturem. Jego atrybutami są tam: księga, kotwica, palma i (drewniana) piła (którą miał być rozcięty), topór i włócznia.

Imię Szymon (Symeon) pochodzi z hebrajskiego (Szim'eon) i oznacza "Bóg wysłuchał". Forma Symeon upowszechniła się na wschodzie Europy, a forma Simon (pol. Szymon) na zachodzie.

oprac. Jarosław Charkiewicz