Zostań przyjacielem cerkiew.pl
TEODOR (USZAKOW), sprawiedliwy, 2/15 listopada, 23 lipca/5 sierpnia.
Admirał urodził się 24 lutego 1744 r. we wsi Burnakowo, w obwodzie jarosławskim, w niezamożnej rodzinie szlacheckiej. Jego ojciec, Fiodor Uszakow, był sierżantem armii na emeryturze. Admirał Uszakow ukończył szkołę korpusu morskich kadetów w 1766 r. i służył we Flocie Bałtyckiej. Od 1769 r. służył we Flotylli Dońskiej (Azowskiej). Wziął udział w wojnie rosyjsko-tureckiej w 1768-1774 roku.
Od 1774 r. dowodził fregatą. W 1780 roku został mianowany dowódcą imperatorskiego jachtu, ale szybko zrezygnował z dworskiej kariery. W latach 1780-1782 był dowódcą liniowca „Wiktor”, który strzegł rosyjskich statków handlowych na Morzu Śródziemnym przed działaniami floty angielskiej.
Na początku rosyjsko-tureckiej wojny 1787 roku był dowódcą statku „Święty Paweł”. Poprowadził zwycięsko flotę w okolicach wyspy Tendra i półwyspu Kaliakra, w walkach wprowadził nową taktykę manewrową.
W 1793 roku został awansowany do stopnia wiceadmirała, świetnie organizował współpracę pomiędzy armią i marynarką, działa na wodach greckich i włoskich. W 1800 roku eskadra św. Teodora powraca do Sewastopola. Zasługi św. Teodora (Uszakowa) nie zostały właściwie docenione przez cara Aleksandra I, który mianował go na mniej ważne stanowisko komendanta Floty Bałtyckiej i szefa oddziałów marynarskich w Sankt Petersburgu.
W 1807 roku został odwołany ze stanowiska. Podczas wojny 1812 r. św. Teodor został wybrany na szefa milicji guberni tambowskiej, ale zrezygnował z funkcji z powodu choroby. Zorganizował szpital dla rannych, który finansował z własnych środków. Wspomaga wielu biedaków z okolicznych wsi, dzieląc się wszystkim co miał z cierpiącymi i pozbawionymi własności ludźmi.
Resztę swoich dni św. Teodor (Uszakow) przeżył spokojnie w skromności jako wierny syn Cerkwi. Zakończył życie 2 października 1817 r., w swojej posiadłości we wsi Aleksijewka (Republika Mordowia). Został pochowany na własną prośbę w klasztorze sanaksarskim w pobliżu miasta Temnikow.
W latach komunistycznych prześladowań Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, klasztor sanaksarski został zamknięty, a nagrobek admirała został zniszczony. W latach II wojny światowej chwała św.św. Teodora (Uszakowa), księcia Aleksandra Newskiego i Dymitra Dońskiego dodawała otuchy rosyjskim żołnierzom. Tak powstał order admirała im. Fiodora Uszakowa, który jest najwyższą nagrodą w rosyjskiej marynarce wojennej. Imieniem św. Teodora nazwano w późniejszym czasie kilka radzieckich okrętów wojennych. 3 marca 1944 r. Prezydium Rady Najwyższej ZSRR oficjalnie ustanowiło order Uszakowa i medal Uszakowa. W tym samym roku, padło pytanie, gdzie jest pochowany admirał Uszakow? Stworzono komisję państwową, która przeprowadziła wykopaliska w klasztorze sanaksarskim i odkryła grób admirała w pobliżu ściany świątyni. Okazało się, że ciało nie rozłożyło się i jest nienaruszone. Od tego momentu grób i cały klasztor znajdują się pod ochroną państwa, co uratowało obiekt przed zniszczeniem.
W 1991 roku klasztor sanaksarski został zwrócony Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu. 3 sierpnia 2001 roku admirał Uszakow został kanonizowany przez Rosyjski Kościół Prawosławny.
Z okazji kanonizacji św. Teodora w 2001 r. śp. patriarcha moskiewski i całej Rusi Aleksy II powiedział: Znanych jest wielu żołnierzy, których świętość jest uznana przez Kościół, i których imiona są przedmiotem żarliwego kultu religijnego, pobożnych ludzi. Takimi są św.św. Aleksander Newski, Dymitr Doński, ale po raz pierwszy od dłuższego czasu Kościół kanonizuje wojskowego, który żył w stosunkowo niedawnej przeszłości i pierwszy raz jest to imię wielkiego dowódcy floty.
31 lipca 2005 r. na pamiątkę wydarzeń, które miały miejsce w pobliżu przylądka, na znak braterskiej miłości chrześcijańskiej i na pamiątkę tego, że zwycięstwo dokonane przez Świętego Teodora jest pamiętane i czczone w Bułgarii, cząstka jego relikwi została uroczyście przeniesiona z Jarosławia (Rosja) do Warny w Bułgarii. Święte relikwie przechowywane są w cerkwi marynarskiej pw. św. Mikołaja Cudotwórcy. 31 lipca to świątynia św. arch. Michała otrzymała cząstkę relikwii św. sprawiedliwego Teodora (Uszakowa).
Pamięć sprawiedliwego Teodora (Uszakowa) obchodzona jest w dniu jego śmierci - 2 (15) października, oraz 23 lipca (5 sierpnia) - w dniu jego kanonizacji.
opr. Tomasz Tarasiuk