Włodzimierskiej ikony Matki Bożej

Zdjęcie Włodzimierskiej ikony Matki Bożej

Włodzimierska Ikona Matki Bożej (Władimirskaja Ikona Bożijej Matieri) zgodnie z tradycją została napisana przez ewangelistę Łukasza jeszcze za życia Bogarodzicy. Sporządzona została na desce ze stołu, na którym spożywali posiłki Jezus Chrytus, Matka Boża oraz św. Józef. Kiedy ikonę tę oraz dwie inne przyniesiono Bogarodzicy, Matka Boża rzekła: "Od tej chwili wszyscy będą mnie wychwalać. Niech z tą ikoną przybywa łaska Tego, który ze mnie zostal zrodzony oraz Moja". Ikona ta posiada bardzo dużo wiernych kopii.

W połowie V w. ikonę przeniesiono z Jerozolimy do Konstantynopola. W 1131 r. patriarcha konstantynopolitański podarował jej kopię księciu kijowskiemu Mścisławowi. W 1155 r. umieszczona w Monasterze Wyszgorodzkim ikona unosiła się ze swojego miejsca w cerkwi i zatrzymywała w powietrzu. Uznając to za znak Boży książę wyszgorodzki Andrzej Bogolubski wywiózł ją w 1160 r. do Włodzimierza. W 1185 r. spłonęła cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej we Włodzimierzu, lecz Bogarodzica uratowała przed żywiołem swą ikonę. Podobnie stało się w 1237 r. podczas najazdu chana Batyja, kiedy zdarto z niej drogocenne ozdoby.

W 1395 r. ikonę przeniesiono do Moskwy. Włodzimierska Ikona Matki Bożej była obecna podczas wielu Ważnych wydarzeń w historii Rusi i Rosji. Przed nią namaszczano i koronowano książąt i carów, wybierano nowych patriarchów, gorliwie modlono się w obliczu najazdów innowierców. Ikona ta uczestniczyła w wyprawach wojennych wspomagając broniące ojczyzny wojska. Tradycją było również obnoszenie tej ikony w procesji i wokół granic miasta podczas najazdów obcych wojsk.

Jedno z liturgicznych wspomnień ikony (23 czerwca) wiąże się z cudownym uratowaniem Moskwy przed wojskami chana Achmeda w 1480 roku. Miało to miejsce za panowania Iwana III Srogiego, kiedy chan Złotej Ordy z ogromem armii podszedł do rzeki Ugry, którą nazywano "pasem Bogurodzicy", chroniącym moskiewskie posiadłości. Cały dzień wojska chana i moskiewskiego kniazia stały na przeciw sobie, nie przystępując do walki. W historii Rusi to wydarzenie otrzymało nazwę "stania na Ugrze". Mieszkańcy Moskwy modlili się do swej Obrończyni, Przenajświętszej Bogurodzicy o wyratowanie prawosławnej stolicy.

Metropolita Geroncjusz i spowiednik kniazia, arcybiskup Rostowa Basjan poprzez modlitwy i duchowe porady wzmacniali ruskich wojów. Moskiewski hierarcha napisał księciu list soboru biskupów, w którym wzywał go do mężnego oporu przeciw wrogowi, pozostając z nadzieją na wstawiennictwo Matki Bożej. Przenajświętsza Bogurodzica ujęła się za ziemią ruską. Książę rozkazał swoim wojskom wycofać się z Ugry, licząc na spowodowanie tym przemarszu wojsk tatarskich. Wrogowie orzekli że Rusini urządzają im zasadzkę, więc również rozpoczęli wycofywanie się. Najpierw powoli, a nocą w biegu, gonieni strachem. Wdzięczni za oswobodzenie Rusi od Tatarów ustanowiono święto ku czci Matki Bożej.

W 1917 r. Włodzimierska Ikona Matki Bożej została umieszczona w moskiewskiej Galerii Tretiakowskiej. Tam przebywała do września 1996 r., kiedy przekazano ją do cerkwi św. Mikołaja na moskiewskich Tołmyczach, gdzie znajduje się do dzisiaj.

Święto Włodzimierskiej Ikony Matki Bożej obchodzone jest 21 maja/3 czerwca, 23 czerwca/6 lipca i 26 sierpnia/8 września.

opr. Jarosław Charkiewicz