Zostań przyjacielem cerkiew.pl
ANTONI SUPRASKI, mnich męczennik (Prepodobnomuczenik Antonij Supraslskij), 4/17 lutego.
Św. Antoni, zwany Supraskim urodził się w drugiej połowie XV w. w pobożnej prawosławnej rodzinie, mieszkającej na terenie ówczesnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Do naszych czasów nie dotarła ani nazwa jego rodzinnej miejscowości, ani jego świeckie imię.
W młodości przyszły mnich był człowiekiem popędliwym i gwałtownym. Nieodpowiedzialny styl życia doprowadził go do zabójstwa. W odruchu skruchy za popełniony grzech udał się do Monasteru Supraskiego Zwiastowania Przenajświętszej Bogarodzicy. Zamieszkał tam, składając śluby zakonne z imieniem Onufry, jeszcze przed 1506 r., gdy wspólnotą kierował założyciel monasteru archimandryta Pafnucy.
W pragnieniu odpokutowania za zabójstwo postanowił ucierpieć za wiarę prawosławną w krajach muzułmańskich. Nie otrzymał jednak na to błogosławieństwa ihumena monasteru. Pod wpływem współbraci, wielu spośród których posiadało atoski rodowód, zdecydował się na złożenie ślubów wielkiej schimy z imieniem Antoni, po czym udał się na Św. Górę Atos. Tam zamieszkał w wieży św. Sawy Serbskiego położonej prawdopodobnie w pobliżu świątyni Protatu w stolicy półwyspu Karies.
Również na Atosie jego pragnienie odpokutowania za zabójstwo nie znalazło aprobaty ani ze strony władz cerkiewnych, ani też starców. Pogodziwszy się z tym Antoni na równi z innymi braćmi prowadził życie mnisze. Jednak po pewnym czasie usłyszał o zacnym młodzieńcu, imieniem Jan, który został umęczony przez Turków, prawdopodobnie w greckim mieście Serres. Pragnienie, by wycierpieć w imię swojej wiary ponownie nim zawładnęło.
Udał się wówczas do Tesalonik i skierował swe kroki do jednej z najstarszych prawosławnych świątyń miasta - cerkwi Bogarodzicy, którą w latach 40. XV w. Turcy zamienili na meczet. Podczas muzułmańskiego nabożeństwa wszedł do świątyni i zaczął modlić się po chrześcijańsku. Został za to pobity i wtrącony do lochu. Spędził w nim 10 dni bez jedzenia i picia.
Następnie zaprowadzono go na przesłuchanie przed oblicze tureckiego naczelnika miasta, który zaproponował mu wyrzeczenie się dotychczasowej wiary i przejście na islam. Antoni zdecydowanie przeciwstawił się tej propozycji i bez ogródek zaczął ganić wiarę muzułmańską i jej wyznawców. W odpowiedzi rozwścieczony naczelnik miasta skazał Antoniego na spalenie na stosie, mimo tego, że kadi (muzułmański sędzia wydający wyroki na podstawie prawa islamu i miejscowego prawa zwyczajowego) nie dopatrzył się winy w jego postępowaniu.
Przyprowadzony na miejsce kaźni Antoni ponownie odmówił przejścia na islam. Plunął też strażnikowi w twarz, w odpowiedzi na co zabito go ciosem maczugi. Aby miejscowi chrześcijanie nie weszli w posiadanie jego ciała i nie mogli traktować go jako relikwii, zwłoki umęczonego spalono, a prochy rozrzucono na wietrze. Miało to miejsce w dokładnie nieznanym roku na początku XVI w.
Oddawanie czci męczennikowi nie było powszechne ani w Tesalonikach, gdzie poniósł śmierć, ani na Św. Górze Atos czy na Rusi. Nie są również znane napisane na jego cześć nabożeństwa (nawet krótkie pieśni) ani ikony. Krótki żywot świętego został napisany wkrótce po jego śmierci, zapewne na podstawie opowieści atoskich mnichów lub pielgrzymów. Zachował się on w jedynym odpisie pochodzącym z XVI w. znajdującym się na karcie włożonej do rękopisu Prologionu Wierszowego, przechowywanego w Państwowym Muzeum Historycznym w Moskwie.
Pamięć o św. Antonim odrodziła się w Supraskiej Ławrze w 2005 r.
Imię Antoni pochodzi z greki i oznacza "nabyty, nabywać zamiast". Niekiedy wywodzi się je też od greckiego wyrazu anthos - "bezcenny" lub "kwiat".
opr. Jarosław Charkiewicz