Efrem, patriarcha Antiochii (545)

EFREM, patriarcha Antiochii (Swiatitiel Jefrem, Patriarch Antiochijskij), 8/21 czerwca, zm. w 545 r.

Był Syryjczykiem. Jako dowódca przy boku cesarzy Anastazego (491-518) i Justyna (518-527) wyróżnił się dobrocią, pobożnością i współczuciem wobec wszystkich nieszczęśników.

Według przekazu w 526 roku Pan Bóg ukarał Antiochię za przyjęcie herezji nestorianizmu i eutychianizmu. To wspaniałe miasto zniszczyło trzęsienie ziemi. Zginęła duża część mieszkańców. Patriarcha Eufrazy został przygnieciony walącą się kolumną. Do odbudowy zniszczonego miasta imperator skierował św. Efrema. Jeden z trudzących się biskupów, który dla jeszcze większej pokuty zrzekł się sakry biskupiej, przepowiedział Efremowi obranie na patriarszy tron, a przy tym uprosił go by nie zaprzestawał w dziełach miłosierdzia i w sposób stanowczy opierać się heretykom. W 527 roku święty został wybrany patriarchą. Twardą ręką i mądrze kierował swoim stadem, dając przykład swoim życiem, pouczeniami i listami ochraniał je przed heretyckimi naukami.

Na siłę jego wiary wskazuje następująca historia. Niedaleko Hieropolis trudy ascezy podejmował pewien pustelnik, który popadł w herezję. Dowiedziawszy się o nim, święty Efrem postanowił go odwiedzić i przekonać do powrotu na łono Kościoła prawosławnego. Człowiek ten nie zgodził się. Zdecydował się przestraszyć patriarchę proponując rozpalenie wielkiego ogniska, by obaj mogli doń wejść. Gdy ogień zapłonął pustelnik nie odważył się jednak do niego wejść. Patriarcha przywołując w modlitwie Jezusa Chrystusa pragnął pokazać która wiara jest prawdziwa i zdjąwszy omoforion położył go w ogień. Po trzech godzinach drzewa spłonęły a patriarszy omoforion pozostał nietknięty przez płomienie. Wtedy pustelnik wyparł się herezji i został przyłączony do Kościoła.

W 544 roku święty Efrem po długich przemyśleniach podpisał dekret cesarza Justyniana o anatemie rzuconej na biskupów heretyków, autorów "Trzech rozdziałów" Teodora z Mopsuestii, Teodoreta z Cyru i Ibasa z Edessy. Jego wątpliwości wynikały z braku potępienia ich pism podczas Soboru powszechnego w Chalcedonie (451 r.).

Patriarcha Efrem w pokoju odszedł do Pana w roku 545. W swoich pracach hierarcha bronił nauki Kościoła prawosławnego o połączeniu w osobie Chrystusa dwóch natur - boskiej i ludzkiej. Zachowały się w 86. rozdziale Patrologia Graeca.

Imię Efrem wywodzi się z hebrajskiego słowa Ephrayim oznaczającego "przynoszący dobry owoc".

opr. Tomasz Sulima