Hermogen, patriarcha Moskwy (1612)

HERMOGEN, patriarcha moskiewski, męczennik, cudotwórca (Swiaszczennomuczenik Jermogien, patriarch Moskowskij i wsieja Rusi czudotworec), 17 lutego/2(1*) marca (rocznica śmierci), 12/25 maja (rocznica kanonizacji) i 5/18 października (Sobór pięciu hierarchów moskiewskich).

Urodził się w 1530 r. w Kazaniu, stolicy będącego wówczas pod rządami Tatarów Chanatu Kazańskiego. Początkowo był żonatym duchownym. Po śmierci żony w 1574 r., złożył śluby zakonne i przyjął imię Hermogen. W 1582 r. został archimandrytą, przełożonym Monasteru Przemienienia Pańskiego, a siedem lat później metropolitą kazańskim. Z jego polecenia powstawały wówczas nowe cerkwie i monastery, spisywano latopisy, drukowano liczne księgi, w tym Ewangelię i żywoty świętych od września do grudnia.

W 1606 r. Hermogena mianowano drugim z kolei patriarchą. Był to w historii Rosji okres Wielkiej Smuty, czasy sporów wewnętrznych oraz walk z interwencją polską. Utalentowany kaznodzieja porządkował wewnętrzne sprawy Cerkwi, jednocześnie wpływając na to co się dzieje w kraju. Apelował o przeciwstawianie się interwencji polskiej, o zjednoczenie możnowładców w obliczu kryzysu państwa.

W 1611 r. wojska polskie spaliły Moskwę. Patriarcha Hermogen został wtrącony do więzienia, gdzie 17 lutego 1612 r. zmarł z głodu. Już wkrótce po śmierci był czczony jako święty. Przy jego relikwiarzu miały miejsce liczne cudowne uzdrowienia. Ciało świętego pogrzebano w Monasterze Czudow, a w 1652 r. przeniesione do kremlowskiego soboru Zaśnięcia Matki Bożej. W 1913 r. został kanonizowany przez Rosyjską Cerkiew Prawosławną. Obok św. Hioba, patriarchy moskiewskiego jest uznawany za największego ruskiego hierarchy przełomu XVI/XVII w. Wierni modlą się do niego o uchronienie przed najazdem wroga.

Na ikonach święty przedstawiany jest jako stary człowiek z siwą, kosmatą brodą. Odziany jest w biskupie szaty. Na głowie ma patriarszy, biały kłobuk, a na szyi panagiję. Prawą ręką błogosławi, w lewej zaś trzyma żezł biskupi, a niekiedy również zwój z napisem "Boję się tylko Tego, Który mieszka w niebiosach". Na niektórych wyobrażeniach żezł zastępuje Ewangelia. Świętego spotykamy na ikonach "Soboru pięciu świętych hierarchów moskiewskich".

Imię Hermogen (Hermogenes) pochodzi z greki od imienia Hermes i słowa genes - "rodzić, pochodzić", oznacza więc "potomka Hermesa".

*w latach przestępnych, gdy luty ma 29 dni

opr. Jarosław Charkiewicz