Zostań przyjacielem cerkiew.pl
JAN, arcybiskup nowogrodzki (Swiatitiel Ioann, archijepiskop Nowgorodskij), 10/23 lutego (Sobór świętych nowogrodzkich) i 7/20 września (rocznica śmierci).
Urodził się na początku XII w. w Nowogrodzie, w pobożnej rodzinie. Wychowany wraz z bratem Gabrielem w duchu bogobojności, już w dzieciństwie ofiarował się Bogu. Prowadząc cnotliwe życie, będąc w dojrzałym wieku, został wyświęcony na kapłana i skierowany do nowogrodzkiej cerkwi św. Własjusza. Po śmierci rodziców, za pozostawione przez nich pieniądze, Jan ufundował niewielki monaster, w którym wzniósł drewnianą cerkiew Zwiastowania Matki Bożej. Złożył śluby zakonne, otrzymał imię Eliasz i zamieszkał w nowej wspólnocie. W 1163 r., po śmierci miejscowego biskupa Arkadiusza, władze świeckie i duchowne Nowogrodu jednogłośnie wybrały go biskupem. Dwa lata później został pierwszym w historii arcybiskupem tego miasta. Sprawując swą funkcję wiele uwagi poświęcił budownictwu sakralnemu i należytemu sprawowaniu posługi duszpasterskiej przez kapłanów. Jako człowiek wyróżniał się wielką pokorą, dobrotliwością oraz szczodrością w stosunku do biednych.
Pewnego razu bezpodstawnie oskarżony o cudzołóstwo hierarcha został umieszczony na tratwie, którą spuszczono na wody rzeki Wołchow. Swoją niewinnością pokonując zło, na oczach zebranych popłynął pod prąd. Widząc to wierni zaczęli prosić go o wybaczenie. Władyka powrócił na katedrę lecz urząd sprawował już nie długo. Przeczuwając zbliżającą się śmierć złożył śluby zakonne wielkiej schimy, otrzymując imię Jan i 7 września 1186 r. zmarł. Został pochowany w soborze św. Zofii Mądrości Bożej w Nowogrodzie. W 1439 r. otwarto jego grób i od tej pory oddaje się mu cześć równą świętym. W 1547 r. ku jego czci wprowadzono święto.
Jan jest adresatem modlitw o wygnanie złych mocy oraz obrońcą przed najazdem wroga. Jest jednym z największych świętych Ziemi Nowogrodzkiej, któremu cześć oddaje cała Rosyjska Cerkiew Prawosławna.
Święty przedstawiany jest w dwóch odmiennych typach. Ikony ukazują go jako siwobrodego, starego mężczyznę z dłonią uniesioną w błogosławieństwie. Różnica dotyczy szat i atrybutu w lewej dłoni. Święty odziany jest bądź w szaty liturgiczne i w ręce trzyma Ewangelię, bądź ma na sobie biskupią, fioletową mantiję z białym lub czarnym kłobukiem na głowie, a w dłoni trzyma żezł.
Imię Jan pochodzi z języka hebrajskiego i oznacza "Bóg jest łaskawy".
opr. Jarosław Charkiewicz