Mojżesz, arcybiskup Nowogrodu (1362)

MOJŻESZ, arcybiskup nowogrodzki (Swiatitiel Moisiej, archijepiskop Nowgorodskij), 25 stycznia/7 lutego.

Urodził się w Nowogrodzie w pobożnej i bogatej rodzinie. Na chrzcie otrzymał imię Mitrofan. Od dzieciństwa był wyjątkowo religijny. Zaraz po osiągnięciu pełnoletności odszedł do Monasteru Otrocz w mieście Twer, gdzie złożył śluby zakonne. Tam odnaleźli go rodzice i uprosili, by przeniósł się do znajdującego się w pobliżu Nowogrodu Monasteru Kołmow. W tej wspólnocie Mojżesz dostąpił godności kapłana. Następnie został archimandrytą Monasteru Juriewskiego.

W 1325 r. św. Piotr, metropolita moskiewski mianował go arcybiskupem nowogrodzkim. Walki wewnętrzne pomiędzy mieszkańcami miasta, pożary i inne klęski tak zaciążyły na duszy hierarchy, że po czterech latach, nie bacząc na prośby wiernych, zrezygnował ze swej katedry. Osiadł w ustronnym miejscu, wzniósł tam cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego i przez dwadzieścia lat prowadził typowo zakonne życie. W 1352 r., na usilne prośby mieszkańców Nowogrodu, powrócił na katedrę. Zajął się głównie działalnością dobroczynną i budownictwem cerkiewnym. Zebrał też wielu pisarzy, którzy przepisywali księgi. Po siedmiu latach, w 1359 r., czując słabnące zdrowie, Mojżesz odszedł do Monasteru Skoworodzkiego, gdzie zmarł w 1362 r.

W 1686 r. stwierdzono, iż ciało arcybiskupa nie uległo rozkładowi. Złożono je wtedy w otwartym grobowcu głównej świątyni Monasteru Skoworodzkiego. Uważany jest za jednego z największych świętych Ziemi Nowogrodzkiej.

W ikonografii Mojżesz przedstawiany jest jako siwobrody, stary mężczyzna w biskupich szatach i białym kłobuku. Jako atrybut trzyma Ewangelię lub makietę cerkwi. Niekiedy na ikonach przedstawiany jest w chwili ofiarowania jej "Chrystusowi w obłoku".

Imię Mojżesz pochodzi z jęz. egipskiego i oznacza "wyjęty z wody" (por. Wj 2,10). Niektórzy wywodzą je od hebrajskiego słowa mesu - "dziecko, syn".

opr. Jarosław Charkiewicz