Nikandr Pskowski, pustelnik (1581)

NIKANDER PSKOWSKI, mnich, cudotwórca (Prepodobnyj Nikandr pustynnożytiel, Pskowskij czudotworec), 24 września/7 października.

Urodził się w 1507 r. we wsi Widerebje w Obwodzie Pskowskim. Na chrzcie otrzymał imię Nikon. Pobożny jak i jego rodzice chłopiec był wychowywany przez matkę, bowiem ojciec zmarł wcześnie. Gdy miał siedemnaście lat namówił matkę, by rozdała majątek i wstąpiła (tak jak jego starszy brat Arseniusz) do monasteru. Kobieta usłuchała go, została mniszką i wkrótce zmarła.

Nikon udał się do Pskowa, gdzie religijnego młodzieńca przygarnął i oddał na naukę do diakona kupiec o imieniu Filip. Wkrótce chłopiec swobodnie czytał już literaturę religijną. Dążenie do zbawienia zmusiło go do odejścia w ustronne miejsce zwane Demianką. Tam w milczeniu mieszkał przez kilka lat, po czym przeniósł się do Krypieckiego Monasteru św. Jana Teologa. Złożył śluby zakonne i otrzymał imię Nikander. Surowym postem i gorliwą modlitwą szybko zwrócił na siebie uwagę innych braci. Unikając pochwał z ich strony, postanowił odejść do swej poprzedniej pustelni. Tym razem spędził w niej piętnaście lat. Jednak tu napadli go zbóje, obrabowali i zranili. Powrócił więc do wspólnoty, gdzie powierzono mu obowiązki dbania o czystość cerkwi i wypiekanie prosfor, a następnie funkcję ekonoma. Jednak szybko spostrzegł, że jest zbyt wymagający wobec innych i zapragnął powrócić do swego poprzedniego życia - tym razem na zawsze. Obdarzony przez Boga darem czytania w ludzkich myślach i czynienia cudów, zmarł w 1581 r. Wkrótce nad jego mogiłą wzniesiono cerkiew, a później również monaster. W 1687 r. otwarto grób Nikandra i zaliczono go do grona świętych. Uważany jest za jednego z największych pskowskich świętych.

Na ikonach Nikander przedstawiany jest jako mnich wielkiej schimy, najczęściej z nakryciem głowy. Jest starym mężczyzną z długą, siwą brodą, z dłońmi uniesionymi w modlitwie lub ze zwiniętym zwojem.

Imię Nikander pochodzi z greki i składa składa się z dwóch członów: nike - "zwycięstwo/zwyciężać" i andros - "lud".

opr. Jarosław Charkiewicz