Sawa Uświęcony (532)

Zdjęcie przedstwiającego postać św. Sawa Uświęcony (532)

SABBAS UŚWIĘCONY, mnich (Prepodobnyj Sawwa Oswiaszczennyj), 5/18 grudnia, 532.

Urodził się w 439 r. w Mutalasca koło Cezarei Kapadockiej. Gdy ojca - oficera armii cesarskiej, przeniesiono do odległego garnizonu, wychowywał się u krewnych. Mając osiem lat zamieszkał w monasterze św. Flawiusza, gdzie złożył śluby zakonne. W wieku dwudziestu siedmiu lat udał się do Palestyny. Pragnąc poznać tamtejszych wielkich ascetów przybył do Ławry św. Eutymiusza Wielkiego. Św. Eutymiusz oddał go pod duchowe kierownictwo starca Teoktysta. Przez dziesięć lat, do jego śmierci, mnich z gorliwością wypełniał wszystkie jego polecenia. Gdy starzec zmarł, przez następne pięć lat każdego tygodnia spędzał pięć dni na pustyni, by tam nic nie jedząc w spokoju modlić się.

W 483 r., w poszukiwaniu samotności, Sabbas odszedł na pustynię położoną w okolicach rzeki Jordan. Wokół słynącego z wyjątkowej ascezy mnicha zaczęli gromadzić się inni bracia pragnący żyć tak jak on. Powstała niewielka wspólnota, która szybko przekształciła się w znaną Ławrę św. Sabbasa, położoną kilkanaście kilometrów na wschód od Jerozolimy. Kiedy liczba mnichów jeszcze zwiększała się, Sabbas założył w Palestynie kilka innych podobnych monasterów. Dla zachowania dyscypliny osobiście obchodził wszystkie wspólnoty i wygłaszał nauki.

Z powodu skromności święty przed długi czas nie chciał zostać duchownym. Po pewnym czasie, w 491 r. zdecydował się przyjąć święcenia kapłańskie z rąk patriarchy jerozolimskiego. Stąd pochodzi jego przydomek "uświęcony" używany wraz z imieniem. Będąc przełożonym monasteru napisał pierwszą "Regułę dokonywania nabożeństw cerkiewnych" nazwaną jerozolimską, którą przyjęły wszystkie tamtejsze wspólnoty. W 493 r. Sabbas został archimandrytą wszystkich monasterów i pustelników palestyńskich. W 517 r. doprowadził do ostatecznego zwycięstwa prawosławia nad monofizytami.

Jest autorem "Typikonu" - księgi regulującej przebieg całorocznej liturgii.

Św. Sabbas Uświęcony zmarł w głębokiej starości w 532 r. Jego ciało spoczęło w założonym przez niego monasterze. W okresie późniejszym przeniesiono je do Konstantynopola, stąd do Wenecji, a w 1965 r. papież Paweł VI zwrócił je mnichom założonej przez świętego ławry, noszącej obecnie nazwę Mar Saba. W prawosławiu jego kult jest powszechny.

Ikony przedstawiające świętego należą do bardzo charakterystycznych. Chociaż wyobrażany jest on w sposób dosyć typowy - starzec w zakonnych szatach, to kształt jego brody wyraźnie odbiega od jakiegokolwiek typu. Nie jest ona długa, lecz charakterystycznie rozdzielona na część lewą i prawą, tworząc bardzo wyraźny przedziałek. Na ikonach święty ma też mniejszą lub większą łysinę czołową, prawą dłoń złożoną w błogosławieństwie, w lewej trzyma czotki (komboskion) lub zwój.

Imię Sabbas (Saba, Sawwa) pochodzi z języka aramejskiego od słowa saba - "starzec, dziadek".

opr. Jarosław Charkiewicz