Sofroniusz, patriarcha Jerozolimy (638-644)

SOFRONIUSZ, patriarcha jerozolimski (Swiatitiel Sofronij, patriarch Ijerusalimskij), 11/24 marca.

Urodził się około 550 r. w Damaszku w arystokratycznej rodzinie. Po otrzymaniu znakomitego świeckiego wykształcenia jako pielgrzym wielokrotnie odwiedzał okoliczne monastery. W 578 r. wybrał najbardziej odpowiadający mu Monaster św. Teodozego Wielkiego i zdecydował się złożyć tam śluby zakonne.

Będąc mnichem wytrwale walczył z herezją monofizytów. Za swe oddanie i gorliwość w wierze w 634 r. został wybrany patriarchą jerozolimskim. Na tym stanowisku kontynuował działalność w obronie czystości wiary.

W 636 r. Jerozolimę zajęli mahometanie. Rozpoczęły się krwawe prześladowania chrześcijan. Patriarcha musiał wystąpić w roli przewodnika kalifa Omara po świętych miejscach Jerozolimy. Prawdopodobnie wtedy udało mu się nakłonić go do łagodniejszego traktowania podbitej ludności chrześcijańskiej.

Św. Sofroniusz ze łzami w oczach modlił się do Boga o śmierć, aby nie widzieć strasznych cierpień chrześcijan i świątyń bezczeszczonych przez niewiernych. Jego modlitwy zostały wysłuchane. W 638 r. w Jerozolimie w pokoju oddał swą duszę Bogu.

Sofroniusz pozostawił po sobie wiele dzieł, między innymi: skierowany przeciw monofizytom list soborowy, historyczno-topograficzne objaśnienie Świętej Liturgii, żywoty kilku świętych, obrządek godzin królewskich (carskije czasy) na Boże Narodzenie, obrządek dużego poświęcenia wody oraz liczne pieśni, które częściowo używane są w życiu liturgicznym po dzień dzisiejszy. Przy jego imieniu Cerkiew niekiedy dodaje przydomek "Mądry". Kult świętego posiada charakter powszechny.

W ikonografii święty przedstawiany jest w typie starego mężczyzny z siwą, kędzierzawą brodą. Zazwyczaj ma na sobie liturgiczne szaty biskupie w charakterystyczne, duże krzyże greckie. W dłoniach trzyma Ewangelię lub zwój zawierający słowa: "Nikt, kto zło czyni, nie może skryć się przed Bogiem".

oprac. Jarosław Charkiewicz