Teodozjusz Wielki (529)

Zdjęcie przedstwiającego postać św. Teodozjusz Wielki (529)

TEODOZY Wielki, mnich cenobiarcha (Prepodobnyj Fieodosij Wielikij, obszczich żitij naczalnik), 11/24 stycznia, zm. 529

Urodził się w 424 r. w Mogariassos w Kapadocji. Jeszcze będąc dzieckiem, miał ładny głos i służył w świątyni jako psalmista. Pewnego razu wybrał się do Palestyny na pielgrzymkę po świętych miejscach. Po drodze spotkał św. Symeona Stylitę, który błogosławiąc go przepowiedział, że Teodozy zostanie kiedyś „pasterzem stada duchowego”.

Teodozy mając trzydzieści lat, pokłonił się świętościom Jerozolimy i pragnąc odosobnionego, mniszego życia zamieszkał w jaskini. Tam spędził trzydzieści lat, żywiąc się jedynie korzeniami roślin.

Wieść o jego cnotliwym życiu szybko rozeszła się po okolicy. Zaczęli do niego przychodzić ludzie z prośbą o duchową poradę i pomoc. Pragnący samotności mnich przeniósł się do innej jaskini, ale i tam został odnaleziony. Wówczas, około 460 r., za namową innych braci niedaleko Jerozolimy założył pierwszy w Palestynie monaster z regułą wspólnego życia (cenobia) św. Bazylego Wielkiego i został jego pierwszym przełożonym. Wspólnota szybko rozrastała się, a w jej skład wchodzili mnisi różnych narodowości. Trudnili się oni pracą na rzecz chorych, niedołężnych i obłąkanych. Rozpoczął się wielki rozwój życia mniszego. W samej Palestynie w końcu V w. było ponad trzysta monasterów.

W 493 r. patriarcha jerozolimski mianował Teodozego przełożonym wszystkich monasterów z regułą wspólnego życia. Stąd jego przydomek „Cenobiarcha”. W 517 r., za czasów cesarza Atanazego, zesłano go za obronę czystości wiary od herezji monofizytów. Powróciwszy ze zsyłki, już w kolejnym roku ponownie zamieszkał w swym monasterze niedaleko Betlejem, gdzie zmarł w 529 r. mając sto pięć lat.

Ciało świętego pochowano w grocie Trzech Króli. Miejsce to po dziś dzień nazywane jest przez Arabów „Monasterem św. Teodozego”. Powstała tu wspólnota zakonna przetrwała do XV w., a w 1900 r. jej ruiny ponownie zasiedlili prawosławni mnisi. Teodozy uważany jest za jednego z największych świętych mnichów. Jego kult ma charakter powszechny.

W ikonografii święty przedstawiany jest jako stary mnich w szatach wielkiej schimy. Ma długą (w niektórych ujęciach sięgającą kolan), siwą brodę. Ręce ma w modlitwie złożone na piersi bądź oburącz trzyma zwój. Niekiedy, gdy jest rozwinięty czytamy na nim: "Troszczcie się o siebie i swoje stado".

Teodozy (Teodozjusz) to imię pochodzenia greckiego, oznacza "dany od Boga".

oprac. Jarosław Charkiewicz