Zostań przyjacielem cerkiew.pl
TEOGNOST, metropolita kijowski i moskiewski (Swiatitiel Fieognost, mitropolit Kijewskij i Moskowskij), 14/27 marca.
Pochodził z Konstantynopola. Był wybitnym znawcą prawa cerkiewnego. Dwa lata po śmierci św. Piotra, metropolity moskiewskiego, został mianowany jego następcą. Po przybyciu na Ruś na miejsce zamieszania wybrał stolicę rosnącego w siłę Księstwa Moskiewskiego.
Sprawując najwyższy urząd w Cerkwi Ruskiej Teognost okazał się mądrym doradcą władców. Gdy w 1342 r. chan tatarski chciał zlikwidować wszystkie prawa i ulgi prawosławnego duchowieństwa, metropolita zdecydowanie zaprotestował. Ryzykując życiem zabrał cały swój majątek i udał się do ordy. Kiedy mimo tortur nie zmienił swego zdania chan ustąpił. Władyka powrócił do Moskwy, lecz zastał miasto spustoszone przez kolejny pożar. Pomimo pustej kasy cerkiewnej z rozmachem zabrał się do odbudowy zniszczonych świątyń.
Przeczuwając zbliżającą się śmierć Teognost mianował swym następcą biskupa włodzimierskiego Aleksego. Wtedy też młodemu pustelnikowi Bartłomiejowi, przyszłemu św. Sergiuszowi z Radoneża, udzielił błogosławieństwa na wzniesienie cerkwi Świętej Trójcy. Zmarł 14 marca 1353 r. Pochowano go w soborze Zaśnięcia Matki Bożej na Kremlu. W 1471 r. stwierdzono, że jego ciało nie uległo rozkładowi. Do grona świętych został zaliczony w XIX w.
Św. Teognost najczęściej nazywany jest metropolitą kijowskim (gdzie znajdowała się katedra zwierzchnika Cerkwi) i moskiewskim (zgodnie z miejscem, w którym zamieszkiwał), dlatego też czasami przy jego imieniu spotykamy tytuł „moskiewski i całej Rusi” oraz „kijowski i włodzimierski”.
W ikonografii święty przedstawiany jest zazwyczaj w jasnych, biskupich szatach liturgicznych ozdobionych dużymi krzyżami i białym kłobuku na głowie. Zależnie od ujęcia prawą rękę unosi w błogosławieństwie, a w lewej trzyma Ewangelię, lub też księgę dzierży oburącz.
oprac. Jarosław Charkiewicz