Zostań przyjacielem cerkiew.pl
TYCHON Z MEDYNIA-KAŁUGI, mnich cudotwórca (Prepodobnyj Tichon Medynskij, Kałużskij czudotworec), 16/29 czerwca, zm. 1492
Święty Tychon żył w XV wieku. Przypuszcza się, że pochodził z "matki wszystkich ruskich miast" - Kijowa. Za młodu przybył do Moskwy i tam przyjął monastyczne postrzyżyny, według podania, w klasztorze Czudow. Po pewnym czasie, z miłości do odosobnienia, odszedł na pustkowie 17 wiorst od miasta Kaługa 15 wiorst od miasta Medyń (okolice Małojarosławca), od których powstał późniejszy przydomek świętego. Miejsce wybrane przez świętego znajdowało się na prawym brzegu niewielkiej rzeki Wieprejki, która 5 wiorst na południe wpada do rzeki Ugrę.
Podczas ostatnich lat życia świętego, nieopodal miejsca jego modlitwy miał miejsce słynny "opór na Ugrze" (1480 r.), który położył kres tatarskiemu jarzmu na Rusi. Asceta ulokował się w gęstym lesie, w dziupli olbrzymiego dębu, stojącego po śmierci świętego jeszcze prawie cztery wieki. Na początku lat 30. XIX w. dąb został złamany przez burzę, a w 1838 roku ihumen założonego przez Tychona monasteru Geroncjusz urządził ponad zachowanym, potężnym zrębem kaplicę.
Za pokarm służyła świętemu samosiejna zielenina (rosnąca dziko), a napojem woda z uzdrawiającej studni, wykopanej przez niego przy źródle Wierpiejki, do dzisiaj zwanego "studnią świętego Tychona". Wieści na temat życia świętego ascety przyciągała doń uczniów. Wokół niego stopniowo zaczęła się zbierać brać zakonna. Właściciel tych ziem, kniaź Wasyl Jarosławicz (wnuk Włodzimierza Chrobrego) podczas polowania odnalazł miejsce, gdzie żył święty. Rozkazał mu bezzwłocznie oddalić się z jego ojcowizny. Ubliżywszy pustelnikowi, zamachnął się na niego biczem. Podniesiona na świętego ręka natychmiast zdrętwiała i została unieruchomiona. Gdy kniaź zrozumiał, że to kara boża, żałował swego czynu i prosił u świętego przebaczenia. Otrzymawszy dzięki modlitwom Tychona uzdrowienie, począł błagać pustelnika, by ten już na zawsze pozostał na jego ziemi i urządził tam monaster dla swoich uczniów. Obiecał chojnie łożyć na wszelkie potrzeby braci.
Święty założył erem, budując pierwszą, drewnianą świątynię ku czci Zaśnięcia Bogurodzicy. Został pierwszym ihumenem monasteru. Kierował nim w pokornej mądrości, łagodności i serdeczności. Święty ihumen karmił głodnych, poił spragnionych, przyjmował wędrowców, wstawiał się za biednych. Święty posiadał dar duchowych łez i wyróżniał się milczącym usposobieniem.
Jak podaje dawne monasterskie podanie, Tychon odszedł w 1492 roku w głębokiej starości, na krótko przed śmiercią przyjąwszy wielką schimę. Rok odejścia świętego był odznaczony w synodikonie monasteru Ławrentiewa, utworzonym przy carze Teodorze Ioannowiczu. Wśród uczniów ojca Tychona świętością zasłynął św. Nikifor z Kaługi. Przypuszcza się, że był on następcą Tychona w zarządzaniu monasterem.
Za panowania Iwana Groźnego do tychonowskiej pustelni został wniesiony pierwszy wkład carski, w zapisie którego założyciel wspólnoty nazwany jest "prepodobnym": "Podarowano do tego monasteru, w domu Przeczystej Bogurodzicy chwalebnego i czcigonego jej Zaśnięcia i świętego ojca ihumena Tychona... Ewangeliarz ołtarny w piśmie...". Kult świętego na całej Rusi został zaaprobowany na soborze w 1584 r.
W czasie "smuty" relikwie świętego według przekazu spoczywały ukryte w uśpieńskiej świątyni, a gdy spłonęła zostały przeniesione do jedynej ocalałej cerkwi pw. Trzech hierarchów. Spustoszona przez polsko-litewskie wojska pustelnia została odbudowana przez carów Michała Fiodorowicza (lata panowania 1613-1645) i Aleksego Michajłowicza (1645-1676) dzięki zapałowi ihumenów Gerazyma i Teodozjusza. Ponownie został odbudowany sobór Zaśnięcia, jak również monasterska cerkiew św. Mikołaja z refektarzem. W 1677 roku cerkiew Trzech hierarchów została przeniesiona niedaleko monasteru, a na jej miejscu zbudowano murowaną katedrę pw. Przemienienia Pańskiego, w którym pod prawym klirosem pod posadzką zostały złożone relikwie świętego Tychona.
W 1799 roku monaster został dołączony do nowej diecezji kałużskiej. 15 czerwca 1805 roku pierwszy arcybiskup nowozałożonej eparchii Teofilakt (Rusanow) zatwierdził tekst nabożeństwa ku czci św. Tychona, zestawiony na podstawie starszej służby przez dobroczyńcę klasztoru, mieszkańca Kaługi, Sergiusza Wasiljewicza Jeropkina. Tekst służby został wydrukowany do ogólnocerkiewnego użycia w Menealogionie Dodatkowym, wydanym w Petersburgu w roku 1909.
W 1887 roku nad wykopaną przez świętego Tychona studnią wybudowano drewnianą świątynię ku czci Bogurodzicy "Życiodajnego Źródła". W następnych latach w świątyni zapisano najbardziej znane przekazy o uzdrowieniach, odbywających się dzięki modlitwom świętego ojca Tychona. Większość uzdrowień dotyczyła opętań i dolegliwości natury duchowej, wyzdrowieli również inni, cierpiący na choroby oczu i okresu dziecięcego.
Na ikonach święty cudotwórca Tychon z Medynia i Kaługi przedstawiany jest w szatach schimnicha, w pozycji modlącego się przed ikonami Zbawiciela i Matki Bożej, utwierdzonymi w otworze dębu na tle wybudowanego dzięki pracy jego uczniów majestatycznego klasztoru. Na temat wyglądu świętego w ikonograficznym podlinniku napisane jest: "Prepodobny ojciec nasz Tychon, namiestnik klasztoru Bogurodzicy, który na Kałudze, podobny do szpakowatego, brodę ma jak Własij, szaty świętego mnicha i w schimie".
Wspomnienie liturgiczne św. Tychona przypada na 16/29 czerwca - z uwielbieniem obchodzone jest nie tylko w ziemii kałużskiej, ale i na całej Rusi.
Imię Tychon pochodzi z greckiego słowa (eu)tychia i oznacza "szczęście".
opr. Tomasz Sulima