Zostań przyjacielem cerkiew.pl
HILARY, biskup Poitiers (Swiatitiel Iłarij, jepiskop Piktawijskij), 13/26 stycznia.
Urodził się około 315 r. w Pictavium (dzisiejsze Poitiers) w znanej rodzinie pogańskiej. W poszukiwaniu prawdy zetknął się z chrześcijaństwem i w 345 r. przyjął chrzest, po czym zawarł związek małżeński. Wyróżniał się niezwykłą cnotą i mądrością. Chociaż był wcześniej żonaty, w wieku zaledwie trzydziestu pięciu lat wybrano go biskupem rodzinnego miasta.
W tym okresie w Kościele wciąż silna była herezja ariańska, potępiona na I Soborze Powszechnym w Nicei w 325 r. Tak jak na Wschodzie do największych obrońców czystości wiary w tym okresie należał św. Atanazy z Aleksandrii, tak na Zachodzie był nim św. Hilary (nazywano go nawet "Atanazym Zachodu").
Za swoje niezłomne prześladowanie arian w 356 roku był pozbawiony biskupstwa i zesłany przez cesarza Konstancjusza II do Frygii. Tam zapoznał się z tekstami greckich teologów i kończy swoje najważniejsze dzieło o Trójcy świętej (De Trinitate) w 12 księgach, w których wykłada ortodoksyjne nauczanie. W tym czasie utrzymuje ożywioną korespondencję z zachodnimi biskupami. Po synodzie w Seleucji (359 r.) powraca do Galii i organizuje synod całego regionu w Paryżu (361 r.), na którym dzięki niemu większość biskupów galijskich osądziło arianizm i przyjęło wyznanie wiary, ułożone na soborze w Nicei. Tam kontynuował walkę z herezją, studiując grecką myśl teologiczną i pisząc do swych wiernych listy, by utwierdzić ich w wierze.
Po powrocie z wygnania św. Hilary czynił wszystko, by zabliźnić rany, zadane Kościołowi przez Ariusza. Pod znacznym wpływem biskupa znalazł się wówczas św. Marcin z Tours. Hilary był autorem traktatów teologicznych. Napisał też komentarze do Ewangelii św. Mateusza i Księgi Psalmów.
Zmarł około 367 r. w rodzinnym mieście. Jego szczątki złożono w cmentarnej świątyni, która dziś nosi jego imię. Duża ich część została zniszczona podczas reformacji w 1562 r.
Biskup należał do pierwszych świętych na Zachodzie nie będących męczennikami, którym zaczęto oddawać publiczną cześć. W 1851 r. Kościół rzymskokatolicki nadał mu tytuł Doktora Kościoła. W Kościele prawosławnym wciąż pozostaje dużo mniej znany.
W ikonografii prawosławnej święty przedstawiany jest w tradycyjny sposób, jako odziany w szaty biskupie stary, siwobrody mężczyzna. Podobnie ukazuje go sztuka zachodnia, dodając mu różne atrybuty: księgę, laskę pasterską, mitrę, pióro pisarskie, piorun oraz smoka lub węża, symbolizujące arian. Do niego modlą się osoby ukąszone przez gady.
Imię Hilarion wywodzi się od greckiego słowa ‘ιλαρος (hilaros) - "pogodny, wesoły".
oprac. Jarosław Charkiewicz