Julianna, księżna olszańska (XVI)

Zdjęcie przedstwiającego postać św. Julianna, księżna olszańska (XVI)

JULIANNA, księżna olszanska, sprawiedliwa (Prawiednaja diewa Iulianija, kniaginia Olszanskaja), 6/19 lipca (rocznica otwarcia relikwii w XVI w.), 28 września/11 października (Sobór świętych kijowsko-pieczerskich spoczywających w Bliższych Pieczarach) i trzecia niedziela po Pięćdziesiątnicy (Sobór świętych białoruskich).

Urodziła się w 1534 r. Była córką znanego księcia Grzegorza Olszanskiego. Na temat jej życia wiadomo bardzo niewiele. Podkreśla się jedynie fakt, iż była osobą głęboko wierzącą i mądrą.

W 1550 r., mając zaledwie szesnaście lat, z bliżej nie wyjaśnionych przyczyn zmarła. Dopiero po około stu latach, gdy podczas pogrzebu innej osoby niechcący naruszono jej trumnę, okazało się, że ciało księżnej nie uległo rozkładowi. Przeniesiono je wówczas do Ławry Kijowsko-Pieczerskiej. Początkowo nie traktowano go jako relikwii. Jednak kilka lat po śmierci Julianna zjawiła się we śnie św. Piotrowi Mogile, metropolicie kijowskiemu, zarzucając mu, iż mnisi nie oddają jej należnej czci i przywiązują zbyt mało uwagi do jej relikwii. Wypełniając wolę świętej, hierarcha rozkazał, by relikwie złożono w kosztownej trumnie i odprawiano przy nich akatysty. Od tej pory w ich obecności miały miejsce cudowne uzdrowienia.

Kanonizacja księżnej Julianny nastąpiła w okresie walk o zabezpieczenie praw Cerkwi prawosławnej (1632-1647). Święta miała przypominać ruskiej szlachcie i magnaterii o więzach z Cerkwią oraz wskazywać na odpowiedzialność wyższych warstw społeczeństwa za losy prawosławia na tych terenach. Relikwie świętej po dzień dzisiejszy spoczywają w Ławrze Kijowsko-Pieczerskiej.

W ikonografii święta przedstawiana jest jako kilkunastoletnia dziewczyna z długimi, spadającymi na pierś włosami. Ma na sobie czerwoną, zdobioną szatę i (niekiedy) książęcą koronę, przytrzymującą białą chustę spadającą na ramiona. Chociaż jej śmierć nie miała zapewne charakteru męczeńskiego, w dłoni trzyma krzyż. Pojedyncze wizerunki świętej są dosyć rzadkie. Najczęściej można ją spotkać na ikonach "Soboru świętych białoruskich".

oprac. Jarosław Charkiewicz