Zostań przyjacielem cerkiew.pl
NIKITA, biskup nowogrodzki (Swiatitiel Nikita, zatwornik Pieczerskij, jepiskop Nowgorodskij), 31 stycznia/13 lutego, 30 kwietnia/13 maja (rocznica otwarcia relikwii w 1558 r.) i 14/27 maja.
Żył w XI i na początku XII w. Jeszcze będąc młodzieńcem wstąpił do Monasteru Kijowsko-Pieczerskiego. Jako niedoświadczony zakonnik, wbrew woli i bez błogosławieństwa przełożonego, postanowił, naśladując dojrzałych duchowo starców, zamknąć się w swej pieczarze. Tam doświadczyło go szereg pokus. Mnich zupełnie przestał się modlić, cały czas poświęcając na lekturę Starego Testamentu, którego nauczył się na pamięć. Jednocześnie zupełnie nie czytał ksiąg Nowego Testamentu.
Do mędrkującego mnicha zaczęło przybywać wiele osób, pragnących posłuchać jego "proroctw". Bracia, widząc powodowane tym zgorszenie, modlili się za jego duszę. Wreszcie siłą wyprowadzili go z pieczary. Okazało się, że w dziwny sposób Nikita utracił zdolność czytania, którą musiał opanowywać od nowa. Widząc w tym wolę Bożą zrozumiał swój grzech i stał się wzorem posłuszeństwa i pokory.
W 1095 r. Nikitę mianowano biskupem nowogrodzkim. Zasłynął darem czynienia cudów (modlitwą zsyłał deszcz i gasił pożary). Zmarł w 1108 r. i został pochowany w soborze św. Zofii Mądrości Bożej w Nowogrodzie. W 1558 r. otwarto jego grób i zaliczono do grona świętych.
Św. Nikita uważany jest za wstawiennika podczas klęsk żywiołowych: pożarów, burz i suszy. Wierni modlą się do niego o uzdrowienie, szczególnie o przywrócenie wzroku i w innych chorobach oczu jak też w obawie przed śmiercią.
Wizerunki Nikity należą do najłatwiej rozpoznawalnych. W przeciwieństwie do zdecydowanej większości świętych biskupów nie posiadał brody. Jest mężczyzną w średnim wieku, ubranym w ozdobne liturgiczne szaty biskupie. Zależnie od typu ikony prawą dłoń unosi w błogosławieństwie, a w lewej trzyma Ewangelię lub obie ręce kieruje w modlitwie ku "Chrystusowi w obłoku".
oprac. Jarosław Charkiewicz