Nikon z Radoneża (1426)

NIKON Z RADONEŻA, mnich (Prepodobnyj Nikon, igumien Radonieżskij), 17/30 listopada, 6/19 lipca.

Pochodził z miejscowości Juriew Polski, położonej na północny-zachód od Włodzimierza. Już we wczesnej młodości postanowił porzucić świecki świat i zostać mnichem. W tym celu udał się do św. Sergiusza z Radoneża, jednak ten skierował go najpierw do swego ucznia o imieniu Atanazy, do znajdującego się w miejscowości Sierpuchow Monasteru Wysockiego. Będąc pod jego opieką, Nikon złożył śluby zakonne i został wyświęcony na kapłana. Dopiero wówczas św. Sergiusz przyjął go do swojej wspólnoty.

Bogobojnym życiem Nikon tak wpłynął na przełożonego, że ten pozwolił mu zamieszkać we własnej celi. Później, gdy święty przeczuwał zbliżającą śmierć, wyznaczył Nikona na swego następcę.

Miłując samotność Nikon co jakiś czas pozostawiał swe obowiązki we wspólnocie i udawał się w bezludne miejsca, gdzie praktykował modlitwę i milczenie. Gdy w 1408 r. na Ruś nadciągnęli Tatarzy i zbliżyli się do Moskwy, mnisi opuścili monaster i ukryli się. Jak tylko najeźdźcy pozostawili ziemie ruskie, ihumen zebrał rozproszonych braci i odbudował monaster. W 1422 r. był obecny podczas otwarcia relikwii swego nauczyciela - św. Sergiusza.

Nikon zmarł 17 listopada 1428 r. w sędziwym wieku. Pochowano go w rodzimym monasterze. W 1548 r. nad jego grobem stanęła cerkiew, zwana obecnie Nikonowską. Został kanonizowany przez Rosyjską Cerkiew Prawosławną w 1547 r. Kult świętego roztacza się na całą Rosyjską Cerkiew Prawosławną.

W ikonografii święty jest starym mężczyzną, ze średniej długości, siwą brodą i spadającymi na plecy włosami. Ubrany jest w ciemne mnisze szaty. Zwykle prawą dłoń ma złożoną w błogosławieństwie, w lewej trzyma czotki. Często spotykane są jego wyobrażenia ze św. Sergiuszem z Radoneża. Kierują wówczas ku sobie dłonie w geście powitania, a św. Nikon trzyma makietę cerkwi. Nad świętymi widnieje zazwyczaj ikona Świętej Trójcy.

Imię Nikon pochodzi z greki od słowa nike - "zwycięstwo".

opr. Jarosław Charkiewicz