Zostań przyjacielem cerkiew.pl
IRENEUSZ, biskup Lyonu, męczennik (Swiaszczennomuczenik Iriniej, jepiskop Lionskij), 23 sierpnia/5 września.
Urodził się w Smyrnie w Azji Mniejszej między 130-140 r. O jego życiu wiemy bardzo niewiele. Mimo to działalność świętego pozwala stwierdzić, iż był jednym z najwybitniejszych teologów II w.
Jeszcze w młodości Ireneusz znalazł się pod duchowym wpływem patrz św. Polikarpa biskupa Smyrny. Jako jego wierny uczeń na polecenie mistrza opuścił Azję Mniejszą i udał się na tereny dzisiejszej Francji, aby głosić tam Ewangelię. W czasie prześladowań za Marka Aureliusza był kapłanem w Lyonie. W 177 r. zamieszkujący miasto chrześcijanie wysłali go do papieża Eleuteriusza z listem w sprawie montanistów. Gdy był w drodze do Rzymu, cesarz Septymiusz Sewer wszedł właśnie do Lyonu i rozpoczął krwawe prześladowania, których ofiarą padł biskup Potyn. Po jego męczeńskiej śmierci Ireneusz został biskupem Lyonu. Szerząc chrześcijaństwo, równocześnie niestrudzenie walczył z herezjami. Swe życie zakończył męczeńską śmiercią w Lyonie w 202 r. w czasach prześladowań Septymiusza Sewara. Tam też został pochowany. W okresie późniejszym relikwie umieszczono w świątyni św. Jana w Lyonie. Tam w 1562 r. w większej części zniszczyli je hugenoci.
Św. Ireneusz pozostawił po sobie kilka ważnych dzieł, m.in. "Dowód prawdziwości nauki apostolskiej" i "Pięć ksiąg przeciwko herezjom";. Te i inne prace jego autorstwa posiadają autorytet i duże znaczenie w historii dogmatyki chrześcijańskiej.
Cześć świętemu oddawana jest zarówno na Wschodzie jak i na Zachodzie. O ile Lyon od dawna uważał biskupa za swojego głównego patrona, to jego coroczną pamięć w Kościele rzymskokatolickim czci się dopiero od 1922 r. W Cerkwi wciąż nie jest otoczony zbyt dużym kultem.
Św. Ireneusz przedstawiany jest w sposób tradycyjny dla świętych biskupów. Jest starszym mężczyzną o jasnokasztanowej brodzie, ubranym w biskupie szaty. W rękach trzyma Ewangelię. Mimo że życie zakończył męczeńską śmiercią, nie często, jak to jest w zwyczaju, wyobrażany jest z krzyżem.
W sztuce zachodniej święty przedstawiany jest w stroju biskupa rytu rzymskiego z mitrą i pastorałem. Uważany jest za patrona diecezji w Lyonie.
oprac. Jarosław Charkiewicz